1880 Kürt Ayaklanması - Şeyh Ubeydullah Nehri
ÖzetBu araştırma, Kürt halkının
kurtuluş mücadelesi tarihinin önemli aşamalarından birine; XIX. yüzyıldaki Kürt
hareketinin en doruk noktası olan 1880 Şeyh Ubeydullah Kürt Ayaklanması’na
adanmıştır. Bu ayaklanma büyük bir alanı kaplayan muazzam boyutlarıyla
dikkatleri üzerine çekmiştir. Türk ve İran iktidarlarının adaletsizliğine ve
sosyal baskıya karşı bağımsızlık için savaşmışlardır. Ayaklanmanın boyutları,
yalnız Türk ve İran hükümetlerini değil, aynı zamanda İngiltere, Rusya,
Avusturya ve başka devletleri de tedirgin etmiştir. Histografide bu konuda özel
bir araştırma yapılmamıştır. XIX. yüzyıl Kürt tarihi üzerine yapılan az
sayıdaki genel çalışmalar içinde, bu ayaklanma kapsamlı bir incelemeye tabi
tutulmamıştır. Yazar, 1878-1882 yılları arasında büyük bir güce sahip olan Kürt
hareketini ele almaya, 1880 Ayaklanması’nı doğuran sosyal, ekonomik ve siyasi
nedenleri göstermeye; ayrıca Türkiye’nin Kürt politikasını doğru bir şekilde
anlamak için, mümkün olduğu kadar Ermeni-Kürt ilişkilerine değinmeye çalışmaktadır.