Feqiyê Teyran - Jiyan Berhem û Helbestên Wî

Kurte

Feqiyê Teyran, Kürtler arasında kuş dilini bilen ve tabiatla hemhal olan bir halk ozanı olarak tanınır ve bilinir. Feqiyê Teyran’ın şiirleri ve manzum şekilde anlattığı hikayeleri tüm Kürtler arasında meşhurdur. En çok bilinenler Zembilfıroş, Bersisê Abid, Şêx Sen’an, Kela Dimdim, Ey av û av, Ey Dilberê, Feqe û Bilbil, Feqî û Mela ( Melayê Cizîrî ile birbirlerine karşı övgü ve medhiyeleridir) olarak sırlalanabilir. Bunlar Kürtler arasında; bir çok kişi tarafından bilinenleridir. Feqiyê Teyran’ın şu ana kadar tesbit edilen bütün şiirleri, hikayeleri ve ona dair anlatılan menkibeleri dördüncü baskısı yapılan bu eserin içinde yer almaktadır. Feqiyê Teyran’ın yaşadığı tarih hakkında muhtelif rivayetler mevcuttur. Kabul gören bir görüşe göre Feqiyê Teyran’ın yaşadığı tarih 1590/1660 yılları arasındadır.

** Kitêba li ser jiyan, berhem û helbestên Feqiyê Teyran bi çapa xwe ya çaran, bi çapeke taybet di setê klasîkan de gihîştiye ber destê xwendevanên kurdî. Wekî ku tê zanîn, di edebiyata klasîk ya kurdî de cihê Feqiyê Teyran taybet e. Hem ji aliyê uslûbê, hem jî ji aliyê usûlê ve xweseriya wî gelekî aşîkar e. Navê wî di nav xelkê de pir belav e; ji biçûk û mezinan, ta pîr û kalan, ji xortan ta jin û zarokan helbestên wî bihîstine. Bi qandî ku tê zanîn, wî, gelek berhem nivîsandine. Lêbelê, digel ku navê wî gelekî tê zanîn jî, hetanî niha bi layiqî nehatiye naskirin. Her çiqas hinek berhemên wî li deverna parçe parçe hatibin weşandin jî, hetanî niha xebateke bi vî awayî tekûz derneketiye. Meriv dikare bibêje ku; çiqas berhemên wî yên têne zanîn hebin, tevlî nusxeyên cuda cuda hemû di vê berhemê de cih digirin.