Zazakî û Zazayî - Rêzexebatê Akademîkî
ÖzetÇekuya Kurdolojî bi goreyê pênasê kurdologo namdar yo Martin Van Bruneissenî manaya pêroyî de yena manaya xebatê nuştekî û cigêrayîşî ke ê derheqê ziwan, tarîx, edebîyat û strukturê komelkî yê kurdan de ameyê kerdene. Eynî çekuye yena manaya dezgeyanê îlmîyan ke ê nê babetan ser o xebate kenê zî. Seke ma zanenê dinya de nêzdîyê 250 serrî yo ke xebatê kurdolojî benê, la heyf ke Tirkîya de semedanê dîyaran ver xebatê Kurdolojî zaf erey dest pêkerdê.
Xebata Zazakî û Zazayî yew xebata edîtoryal û akademîk a ke destê ê kesanê ke warê Kurdolojî yê Tirkîya de akademîsyen ê, xebitîyenê yan zî wanenê ra vejîyaya. Yewna xususîyeto muhîm yê na xebate no yo: Meqaleyê ke tedê ca gênê, qismê înano muhîm hetê cigêroxanê kirmancan (zazayan) ra nusîyayê. Xebatê winasî yê akademîkî ke Tirkîya de bi şekilê xebata kollektîf û edîtoryalî amade bîyê û sey kitabî weşanîyayê zaf-zaf tay ê. Ancîna çimeyo şumûldar o yewin o ke xebatanê îlmîyan ke ê babeta Zazakî û Zazayan ser o û bi hîrê lehçeyanê kurdkî nusîyayê ra yeno pê. Bi taybetî nê her hîrê xususê peyênî ke ma cor ra qalê înan kerdî, girîngîya xebate zêdnenê.
Merdimîye semedê
şinasnayîşê xo û dormaleyê xo tewir bi tewir zanayîşî ardî pêser. Zanayişo ilmî
mîyanê zanayişan de tewr bihêz yeno hesabnayîş. Coka cematan semedê zêdekerdişê
zanayişanê îlmî dezgeyê îlmî awan kerdî û no kultur vila kerdo. No reye de çend
aver şêrî hend cemat her warê cuyê xo de xo şêdîneno. Hem bi asanî eşkeno xo
bizano hem zî probleme ke raştê înan yenî eşkenî hal bikerî. Mavaji deme
kolonyalîzm de zaf miletan xo bi zanayîşanê kolonyalîstan terîf kerdî. No rid
ra yew demo derg bine hukmê înan de mendî. Bade cû nê şaran bi çimo rexneyin
zanayîşê kolonyalîstan rexne kerdî û ferq kerdî ke nê zanayîşî kolonîyalîstan
seba xo viraştî.